Obama gián tiếp lưu ý Trung Quốc : Nước lớn không được ức hiếp nước bé

Trọng Nghĩa

Ông Barack Obama phát biểu tại đại học Queensland St Lucia - REUTERS/Jonathan Ernst

Bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 khai mạc hôm nay, 15/11/2014 tại Úc, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ tranh chấp lãnh thổ tại Châu Á biến thành xung đột võ trang. Phát biểu tại trường Đại học Brisbane, Tổng thống Mỹ không nêu đích danh Trung Quốc, nhưng đã khẳng định rằng an ninh tại châu Á không thể dựa vào việc « nước lớn ức hiếp nước bé ».

Trong diễn văn đọc trước một cử tọa sinh viên, Tổng thống Mỹ đã gợi đến những nguy cơ đang đe dọa sự phát triển của khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó ông nêu bật các «tranh chấp lãnh thổ - liên quan đến các hòn đảo xa xôi và các bãi đá có nguy cơ leo thang thành sự đối đầu » giữa các nước. 

Ông Obama như vậy đã ám chỉ đến những tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc với láng giềng Nhật Bản vùng Biển Hoa Đông, và với bốn nước Đông Nam Á (Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei) tại vùng Biển Đông. 

Dù không nêu đích danh Trung Quốc, Tổng thống Mỹ đã chỉ trích những hành động hù dọa, ức hiếp trong việc giải quyết tranh chấp khi ông xác định : « Chúng tôi tin rằng quốc gia và dân tộc nào cũng có quyền được sống trong an ninh và hòa bình, rằng an ninh ở châu Á không nên dựa vào các vùng ảnh hưởng, các hành vi ép buộc hoặc đe dọa với việc các nước lớn ức hiếp các nước nhỏ, nhưng vào (...) các quy định của pháp luật và chuẩn mực quốc tế và giải quyết hòa bình các tranh chấp ». 

Trấn an đồng minh và cảnh cáo Trung Quốc : Mỹ sẽ bám trụ lâu dài tại Châu Á 

Trong một tuyên bố được cho là nhằm trấn an tất cả các đồng minh trong khu vực rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục can dự mạnh mẽ vào Châu Á để bảo vệ sự ổn định của khu vực, ông Obama đã nhắc lại rằng : « Không ai có thể nghi ngờ về quyết tâm của Mỹ trong việc dấn thân bên cạnh các đồng minh của mình ». 

Tổng thống Mỹ nhấn mạnh rằng Washington không chỉ bám trụ lâu dài mà sẽ tiếp tục tăng cường sự hiện diện của mình tại vùng Châu Á-Thái Bình Dương : « Có lúc này, lúc khác, nhưng một cách bền bỉ và kiên quyết, chúng tôi sẽ tăng cường sự dấn thân của mình bằng cách huy động tất cả các thành tố tạo thành sức mạnh của chúng tôi : ngoại giao, quân sự, kinh tế và phát triển … ». 

Ông Obama cũng tìm cách xóa bỏ mối nghi ngại của các đồng minh và các nước nhỏ ở châu Á về khả năng Mỹ và Trung Quốc « đi đêm » với nhau. Tại Brisbane, Tổng thống Mỹ đã nhắc lại những gì ông đã nói tại Bắc Kinh hồi đầu tuần là Hoa Kỳ hoan nghênh sự trỗi dậy của Trung Quốc trong tư cách một tác nhân hòa bình và có trách nhiệm trên sân khấu thế giới. 

Tuy nhiên, ông Obama đã nhấn mạnh tại Brisbane rằng Trung Quốc « tương tự như các nước khác, phải tuân thủ các quy tắc dù trong thương mại hoặc trên biển ». Hoa Kỳ, theo ông Obama, sẽ tiếp tục tỏ thái độ « thẳng thắn mỗi khi có sự khác biệt » với Trung Quốc.